Yeni bir yazı serisine başlamadan önce benim çok önem verdiğim çıraklık sistemi ve #HOSHINKANRI den bahsedeceğim bugün. Hoshin Kanri prensiplerini oturup kitaplardan öğrenebilirsiniz. Ben burada sizlere tüm ince detaylarını anlattım, yine de bu öğrendiklerinizi uygulamakta zorlanabilirsiniz. Çünkü bu topraklarda yerleşmiş, özel bir kültür vardır. Bu kültür ne dini inanca, ne soy ayırımcılığına bağlı kalmadan zaman içinde gelişmiş, altın bir değere ulaşmıştır. Ahilik sistemi bugün adını mentorluk sistemine bırakmaya başlamıştır. Ben hala çırak yetiştirme çabasındayım. Yetiştirdiğim çıraklardan da sizde bildiklerinizi öğretmeye ve yetiştirmeye devam edeceksiniz, sözünü alırım.

Başlangıç olarak ahilik nedir, ne değildir, biraz ondan bahsedeyim. Ahi Evran, Ahilik geleneğinin kurucusu olarak bilinir. Ahilik, Türk tarihinde özellikle Anadolu’da ortaya çıkan bir lonca sistemidir. Ahilik, 13. yüzyılda Ahi Evran tarafından kurulmuş ve 14. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin kuruluşu sırasında yaygınlaşmıştır. Bu geleneğin temel amacı, ticaret ve zanaat erbabının etik değerlere, dürüstlüğe ve yardımlaşmaya dayalı bir meslek örgütlenmesi içinde bir araya gelmesini sağlamaktı.

Ahilik geleneğinde eğitim, meslek sahiplerini sadece ticari başarıları değil, aynı zamanda ahlaki değerleri ve toplumsal sorumluluklarını da geliştirmeye odaklanmıştır. Ahilik teşkilatı, çeşitli zanaat dallarında faaliyet gösteren esnaf ve tacirleri bir araya getirerek, birbirleriyle dayanışma içinde olmalarını ve birlikte çalışmalarını sağlamıştır.

Ahilik eğitimi genellikle şu unsurları içermiştir:

1. İlkeler ve Ahlak Değerleri: Ahilik, temel olarak dürüstlük, adalet, cömertlik, sadakat gibi ahlaki değerlere vurgu yapmıştır. Ahilik mensupları, bu ilkeler doğrultusunda hareket etmeyi ve toplumlarına faydalı bireyler olmayı amaçlamışlardır.
2. Mesleki Beceriler: Ahilik, üyelerine mesleklerinde ustalık kazandırmaya odaklanmıştır. Esnaflar, kendi mesleklerinde gelişim göstererek, kaliteli ürünler üretmeyi ve hizmet sunmayı öğrenmişlerdir.
3. Dayanışma ve Yardımlaşma: Ahilik teşkilatı, üyeler arasında birlik ve dayanışma sağlamıştır. Bir üye işsiz kaldığında veya başka bir sorunla karşılaştığında, diğer üyeler destek olmuş ve yardımcı olmuşlardır.
4. Çıraklık ve Kalfalık Dönemleri: Ahilik sistemi, gençlerin bir mesleği öğrenmeleri için çıraklık ve kalfalık dönemlerini içermiştir. Bu süreçte gençler, deneyimli ustalardan mesleklerini öğrenmişlerdir.

Ahilik geleneği, Osmanlı İmparatorluğu’nun yayılması ile birlikte genişlemiş ve Osmanlı Devleti’nin ekonomik yapısına önemli katkılarda bulunmuştur. Ancak, zaman içinde sanayileşme ve ekonomik değişimle birlikte Ahilik sistemi önemini yitirmiş ve sonraki dönemlerde unutulmaya yüz tutmuştur. Ahilik sisteminin en çok önem verdiğim noktası ise çıraklık eğitimidir.

Hoshin Kanri veya stratejik planlama için bir çırak yetiştirmek için, çırak adayında aradığım özellikler şunlarlardır:

1. Analitik Düşünme Yeteneği: Stratejik planlama süreci genellikle karmaşık verilerin analizini gerektirir. Çırak adayının analitik düşünme yeteneği, karmaşık sorunları çözebilme ve verileri etkili bir şekilde değerlendirme becerisi önemlidir.
2. İletişim Becerileri: Stratejik planlama, birçok paydaşla etkileşim gerektiren bir süreçtir. Çırak adayının etkili iletişim becerilerine sahip olması, fikirlerini açıkça ifade edebilmesi ve diğer ekip üyeleriyle işbirliği yapabilmesi önemlidir.
3. Problem Çözme Yeteneği: Stratejik planlama sürecinde karşılaşılan sorunları çözebilmek, çırak adayının problem çözme yeteneğine sahip olmasını gerektirir. Yaratıcı düşünme ve alternatif çözüm önerileri geliştirme konusunda becerikli olmalıdır.
4. Planlama ve Organizasyon Becerileri: Stratejik planlama süreci, belirli adımları takip etmeyi ve zamanı etkili bir şekilde yönetmeyi gerektirir. Çırak adayı planlama ve organizasyon becerilerine sahip olmalıdır.
5. Stratejik Vizyon: Stratejik planlama, gelecekteki hedeflere ulaşmak için bir vizyon oluşturmayı içerir. Çırak adayının stratejik bir vizyon geliştirebilme yeteneği ve uzun vadeli hedeflere odaklanabilme özelliği önemlidir.
6. Öğrenmeye Açıklık: Stratejik planlama, değişen koşullara uyum sağlamayı ve sürekli öğrenmeyi gerektirir. Çırak adayının öğrenmeye açık olması, yeni bilgileri hızla öğrenebilme ve uygulayabilme yeteneğini içermelidir.
7. Takım Çalışmasına Yatkınlık: Stratejik planlama genellikle bir ekip çabasıdır. Çırak adayının takım içinde etkili bir şekilde çalışabilme yeteneği ve başkalarıyla uyum içinde olma özelliği aranmalıdır.
8. Risk Yönetimi Yeteneği: Stratejik planlama süreci, belirli riskleri ve belirsizlikleri yönetmeyi gerektirir. Çırak adayının riskleri tanıyabilme ve yönetebilme yeteneği önemlidir.
9. Stratejik Düşünme Yeteneği: Çırak adayı, geniş perspektifte düşünebilmeli ve stratejik hedeflere ulaşmak için uygun stratejileri geliştirebilmelidir.

Bu özellikleri gösteren bir çırak adayı, stratejik planlama sürecinde etkili bir şekilde çalışabilir ve organizasyonunuzun hedeflerine ulaşmasına katkıda bulunabilir. #HoshinKanri çok etkili ve kuvvetli uzun vadeli planlamadır.

#HoshinKanri öğretirken çıraklara, sosyolojik ve psikolojik perspektifleri duruma entegre etmeye çalışırım. Sosyolojik ve psikolojik perspektifler entegre etmek, öğrencilere sadece iş becerileri kazandırmakla kalmayacak, aynı zamanda sosyal ve psikolojik bağlamlarda daha derin bir anlayış geliştirmelerine yardımcı olacaktır. İşte bu iki perspektifi birleştirmek için kullanılabilecek bazı yaklaşımlar:

1. İletişim ve Ekip Çalışması:
   • Sosyoloji: Ekip çalışması ve işbirliği, sosyolojik bir bakış açısıyla incelenebilir. İletişim ve işbirliği becerileri, bir grup içindeki sosyal etkileşimleri ve dinamikleri şekillendirir.
   • Psikoloji: İletişim ve ekip çalışması, bireylerin duygusal zeka, empati ve işbirliği yetenekleri üzerinde etkisi olan psikolojik faktörlere odaklanabilir. Öğrencilere, etkili bir şekilde iletişim kurma ve bir ekip içinde çalışma konusundaki becerilerini geliştirmeleri için fırsatlar sunabilirsiniz.
2. Mentorluk ve Liderlik Gelişimi:
   • Sosyoloji: Çıraklık süreci içinde mentorluk, sosyal bağlamlarda öğrenci-mentor etkileşimini ve bu etkileşimlerin işyeri kültürüne etkisini anlamaya yönelik sosyolojik bir inceleme ile birleştirilebilir.
   • Psikoloji: Mentorluk, öğrencinin kişisel ve mesleki gelişimini desteklerken, liderlik gelişimi de bireyin kendi potansiyelini keşfetmesini ve liderlik özelliklerini geliştirmesini içerir. Psikolojik bir perspektifle, öğrencilerin kendi güçlü yönlerini tanımalarını ve liderlik yeteneklerini geliştirmelerini sağlayabilirsiniz.
3. Mesleki Kimlik ve Toplumsal Rol:
   • Sosyoloji: Mesleki kimlik, bir bireyin belirli bir meslekteki sosyal rol ve beklentilere uyumunu anlamak için sosyolojik bir bakış açısıyla ele alınabilir.
   • Psikoloji: Bireyin mesleki kimliği ve toplumsal rolü, kişinin kendini anlama, hedeflerini belirleme ve bu hedeflere ulaşma sürecindeki psikolojik faktörleri içerir. Psikolojik bir perspektifle, öğrencilere kendi güçlü yönlerini keşfetmeleri ve mesleki hedeflerini belirlemeleri konusunda rehberlik edebilirsiniz.
4. Öğrenme ve Değişim Yönetimi:
   • Sosyoloji: Öğrenme süreçleri, bir organizasyon içindeki sosyal dinamiklere ve değişim yönetimine nasıl etki eder, sosyolojik bir bakış açısı ile incelenebilir.
   • Psikoloji: Öğrenme süreci, bireyin kendi öğrenme tarzını ve değişime nasıl tepki verdiğini anlamak için psikolojik bir inceleme ile birleştirilebilir. Bireyin öğrenme güçlüklerini aşmasına ve değişime uyum sağlamasına yönelik destek sağlayabilirsiniz.

Bu entegrasyon, öğrencilere iş dünyasında sadece iş becerileri değil, aynı zamanda sosyal ve psikolojik bağlamlarda da etkili bir şekilde hareket etme yetenekleri kazandırmak için kapsamlı bir yaklaşım sunar. Bu yaklaşım aynı zamanda çırakları toplum içerisinde en üst katmana çıkarabilmektir.

Hoshin Kanri, stratejik planlama ve yönetimde bir öncüdür, organizasyonların hedeflerine ulaşmak için stratejik bir yaklaşım sunar. Ancak, bu metodoloji, sadece iş becerileri değil, aynı zamanda sosyolojik ve psikolojik boyutları da kucaklamak üzere çıraklık süreciyle birleştirildiğinde daha da etkili bir araç haline gelir.

Hoshin Kanri’nin özü, organizasyonun stratejik hedeflerini belirlemek, bu hedeflere ulaşmak için projeleri yönetmek ve süreci sürekli iyileştirmektir. X-Matrix ve Hoshin Kanri matrisi gibi araçlar, bu sürecin görselleştirilmesini ve organizasyonun tüm seviyelerinde stratejik hedeflere odaklanmayı sağlar.

Çıraklık süreci ise, öğrencilere sadece mesleki beceriler kazandırmakla kalmaz, aynı zamanda işyeri kültürüne uyum sağlama, iletişim ve işbirliği becerilerini geliştirme şansı sunar. Sosyolojik bakış açısı, çırakların organizasyon içindeki sosyal normlara nasıl uyum sağlayabileceklerini anlamalarına yardımcı olabilir.

Psikolojik açıdan, çıraklık süreci bireyin kişisel ve mesleki gelişimini destekler. Öğrencilerin öz değerlerini keşfetmeleri, özgüvenlerini artırmaları ve kariyer hedeflerini belirlemeleri için rehberlik edilir. Bu süreç, stres yönetimi, problem çözme yetenekleri ve adaptasyon becerilerini geliştirmelerine katkıda bulunabilir.

Çıraklık süreci aynı zamanda sosyal ve psikolojik etkileşimleri birleştirir. Mentorluk programları ve işyerindeki ilişkiler, sosyal ağları güçlendirir ve psikolojik dayanıklılığı artırır. Bu unsurlar, çırakların sadece işlerini değil, aynı zamanda organizasyon içindeki sosyal ve psikolojik dinamikleri de anlamalarına yardımcı olabilir.

Entegrasyonun organizasyonel etkilerine bakıldığında, stratejik planlama ve çıraklık sürecinin birleşimi, organizasyonlara stratejik hedeflere odaklanan, sosyal olarak uyumlu ve psikolojik olarak sağlam bir kadro sağlama potansiyeli sunar. Bu, sadece iş dünyasında başarılı olmakla kalmaz, aynı zamanda çalışan memnuniyetini artırır ve sürdürülebilir bir başarı sağlar.

Sonuç olarak, Hoshin Kanri ve çıraklık sürecinin birleşimi, organizasyonlara sadece stratejik planlama ve iş becerileri kazandırmakla kalmaz, aynı zamanda sosyolojik ve psikolojik açılardan zengin bir öğrenme deneyimi sunar. Bu entegrasyon, öğrencilere hem iş dünyasında etkili bir şekilde hareket etme hem de kişisel gelişimlerini güçlendirme fırsatı tanır.

“Birleşen güçler, stratejik başarı ve kişisel gelişimde yeni ufuklar açıyor.”