Toyota’nın efsanevi liderlerinden biri olan Nate Furuta’nın “Problemleri Kabullen, Başarıya Ulaş” kitabı, iş dünyasında karşılaşılan problemlerle başa çıkma konusunda bana ilham veriyor. Furuta San, Japon iş kültüründe ve özellikle Toyota’da “kaizen” felsefesi ve problem çözme yetkinlikleriyle öne çıkan bir lider olarak tanınıyor. Bu yazı serisi boyunca, Furuta San’ın felsefesinden yola çıkarak problemleri tanımlamayı, analiz etmeyi ve çözmeyi ele alacağım. İlk bölümde problemin tanımını yaparak, problemin farklı kategorilerde nasıl sınıflandırılabileceğine ve çözüm yollarının nasıl oluşturulacağına dair temel bilgiler vereceğim.
“Problem” kelimesi birçok farklı alanda karşımıza çıkan, bireylerin veya organizasyonların hedeflerine ulaşmasını engelleyen durum veya olaylardır. Problemler, çözüm arayışı gerektiren zorluklar olarak tanımlanabilir. Furuta San’ın kitabında vurguladığı temel nokta, problemi doğru tanımlamadan çözüm üretmenin imkânsız olduğudur. Bu nedenle, problemleri üç ana kategoride ele alacağım:
- Bilimsel ve Matematiksel Problemler
- Sosyal Problemler
- Kişisel Problemler
- Bilimsel ve Matematiksel Problemler
Bilimsel ve matematiksel problemler, çözümü mantık ve analiz gerektiren sorunlardır. Bu tür problemler genellikle kurallara ve formüllere dayanır ve objektif bir çözüm süreci izlenir. Furuta San, Toyota’da görev aldığı dönem boyunca birçok bilimsel problemle karşılaşmış ve bu problemleri çözmek için sistematik bir yaklaşımdan faydalanmıştır.
Örnek: Toyota Üretim Hattında Duruş Problemi
Bir fabrikada üretim hattında sürekli duruşların yaşandığını düşünelim. Bu duruşlar, üretim hedeflerine ulaşılmasını engeller ve müşteri memnuniyetini olumsuz etkiler. Furuta San, bu tür bir problemi çözmek için ilk olarak duruşların kaynağını belirlerdi. Bu tür bir problem, aslında basit bir matematik problemine benzetilebilir: Zaman (t) ve üretim miktarı (x) arasındaki ilişkiyi doğru analiz etmek gerekir.
Furuta San’ın uyguladığı teknik, problemi küçük parçalara bölerek her bir bileşeni analiz etmektir. Üretim hattında yaşanan her duruşun bir nedeni vardır ve bu nedenleri ortaya çıkarmak için detaylı bir inceleme yapılır. Örneğin, makine arızaları, personel hataları veya tedarik zinciri sorunları. Her bir faktör tespit edilip analiz edildikten sonra, çözüm geliştirilir ve bu çözüm uygulanarak problem ortadan kaldırılır.
Problem Çözme Teknikleri
• 5N1K Yöntemi: Problem hakkında doğru soruları sormak önemlidir:
o Ne oldu?
o Neden oldu?
o Ne zaman oldu?
o Nerede oldu?
o Nasıl oldu?
o Kim sorumlu?
• Pareto Analizi: Problemin %80’ine neden olan %20’lik faktörleri bulmak.
• Kök Neden Analizi (Root Cause Analysis): Problemin yüzeydeki belirtilerine değil, derinlerde yatan nedenlerine odaklanmak. - Sosyal Problemler
Sosyal problemler, toplumun genelini etkileyen sorunlardır ve çözülmesi karmaşık sosyal dinamikler gerektirir. Furuta San, Toyota’nın Avrupa’da karşılaştığı geniş çaplı sorunları da birer sosyal problem olarak ele almıştır. Avrupa’da üretim kapasitesini artırmak ve pazar payını genişletmek gibi hedefler, birçok kültürel ve yapısal engelle karşılaşmıştır.
Örnek: Trafik Sıkışıklığı
Bir şehirde trafik sıkışıklığının artması, insanların işe zamanında ulaşmasını engeller ve bu da verimlilik kaybına yol açar. Bu bir toplumsal problemdir ve çözümü, bireysel düzeyde değil, sistem düzeyinde ele alınmalıdır. Furuta San’ın problem çözme yaklaşımı, bu tür sosyal sorunlar için de geçerlidir: Problemi küçük bileşenlere ayırmak ve her bileşeni ayrı ayrı analiz etmek.
Çözüm Stratejileri
• Veri Analizi: Trafik yoğunluğunun hangi saatlerde ve hangi bölgelerde yoğunlaştığını analiz etmek.
• Alternatif Ulaşım Çözümleri: Toplu taşıma sistemlerinin iyileştirilmesi veya bisiklet yollarının artırılması gibi çözümler geliştirmek.
• Eğitim ve Farkındalık: Sürücülere trafik kuralları ve alternatif ulaşım yolları hakkında eğitim vermek.
Furuta San, bu tür sorunları çözmek için “nemawashi” olarak bilinen Japon yönetim felsefesini de kullanırdı. Nemawashi, bir karar alınmadan önce ilgili tarafların görüşlerinin alınmasını ve bu sayede çözümün daha kolay kabul görmesini sağlamak anlamına gelir. - Kişisel Problemler
Kişisel problemler, bireylerin kendi yaşamlarında karşılaştıkları zorluklardır ve genellikle duygusal ve psikolojik faktörlerle iç içedir. Bu problemlerin çözümü, bireyin kendisi tarafından başlatılmalı ve içsel bir motivasyon gerektirir.
Örnek: Düşük Sınav Notu
Bir öğrencinin sınavdan düşük not alması, onun hedeflediği başarıya ulaşmasını engeller. Bu durumda öğrenci, sorunun neden kaynaklandığını tespit etmeli ve çözüm yolları aramalıdır. Furuta San, bu tür durumlar için “hansoku” adını verdiği bir yaklaşımı benimsediğini düşünüyorum. Hansoku, kişinin kendi hatalarından ders çıkarması ve sürekli olarak kendini geliştirmesi anlamına gelir.
Çözüm Yaklaşımları
• Kendini Değerlendirme: Problemi tanımlamak ve kendi katkısını analiz etmek.
• Gelişim Planı Hazırlama: Zayıf olunan konulara odaklanarak bir çalışma planı oluşturmak.
• Pozitif Düşünce ve Motivasyon: Başarısızlığın bir öğrenme fırsatı olduğunu kabul etmek.
Furuta San’ın kitabında vurguladığı en önemli noktalardan biri, kişisel problemlerin çözümünde kişinin kendisine karşı dürüst olması gerektiğidir. Problemi kabullenmek, çözüm yolculuğunun ilk adımıdır.
Toyota’nın Avrupa’daki Kıtasal Problemi ve Çözüm Süreci
Furuta San, 2001 yılında Toyota Avrupa (TMEM) Başkan Yardımcılığına atandı. Toyota’nın Avrupa’daki 2010 vizyonuna ve hedeflerine uygun olarak, genişleme planlarında önemli bir rol oynamıştır. Avrupa pazarı, kültürel farklılıklar, yerel regülasyonlar ve ekonomik belirsizlikler gibi birçok faktörden dolayı Toyota için zorlu bir bölgeydi. Bu kıtasal problemi çözmek için Furuta San, üç temel strateji geliştirdi: - Kültürel Uyum Sağlama: Japon yönetim tarzını Avrupa’nın iş kültürüne adapte etti.
- Yerelleştirilmiş Üretim: Avrupa’daki fabrikaların üretim kapasitelerini artırarak yerel talebe yanıt verdi.
- Finansal Stratejiler: Sürdürülebilir kar elde etmek için maliyetleri optimize etti ve yeni gelir kaynakları yarattı.
Bu stratejiler, Toyota’nın Avrupa’daki pazar payını artırmasına ve sürdürülebilir bir başarı elde etmesine olanak tanıdı.
Furuta San’ın problem çözme yaklaşımı, karmaşık ve büyük sorunları bile yönetilebilir parçalara bölerek çözmek üzerine kuruludur. Bu yazı, Furuta San’ın felsefesini ve Toyota’nın Avrupa’daki genişleme stratejisini ele alarak problem çözmenin temel adımlarını açıkladı.
Bir sonraki yazımda, Toyota’nın Avrupa kıtasındaki sorunlarını daha detaylı inceleyecek ve Furuta San’ın bu sorunları nasıl çözdüğüne dair somut örnekler vereceğim. Furuta San’ın “kaizen” yaklaşımının derinlemesine inceleneceği bu bölüm, okuyuculara sürdürülebilir bir problem çözme felsefesini tanıtacağım.
okandinc 