Sabahın ilk ışıklarıyla canlanan bir pazarın kalbine dalıyorsunuz; göz alabildiğine uzanan taze balıklar, mezat sesleriyle yankılanan koridorlar ve her hareketin ince bir ahenkle yapıldığı bir düzen. TOYOSU’yu ilk kez fotoğraflar ve videolardan incelemiştim. Ancak bu büyük pazarın gerçek ruhunu anlamam, 2001 yılında Tsukiji’ye yaptığım bir ziyarette başladı. Japonya’nın yalın üretimdeki başarısının ardındaki sırları keşfetmek için adım attığım bu pazar, bana unutulmaz dersler verdi.
Tsukiji’ye girdiğimde, gözlerime inanamadım. İşleyen bir mekanizma gibi, her öğe yerli yerindeydi. Sabahın ışıklarıyla canlanan pazarın kokusu ve sesleri, duyularımı tamamen ele geçirdi. Shashimi ustalarının ellerindeki büyük bıçakların adeta bir dansçı gibi hareket ettiğine şahit oldum. Her dilim, balığın yaşamından bir hikaye taşıyordu. Balıkların yumuşacık eti, ustaların elinde çıraklarından öğrendikleri yüzlerce yıllık bir sanatla şekilleniyordu. Bu sanatı izlemek sadece bir ticari faaliyet değil, bir kültürün yaşayan bir portresiydi.

Shashimi’nin tadı, ilk kez denediğimde dilimi adeta ele geçirdi. Taze bir dilim ton balığının damakta bıraktığı kremsi dokusu, hafif deniz tuzu aromasıyla birlikte bir festival gibiydi. Ne kadar sade görünüyor olursa olsun, shashimi’nin arkasında muazzam bir uzmanlık ve sabır yatar. Her bir dilimin doğru kalınıklıkta kesilmesi, balığın türüne uygun bir şekilde hazırlanması, bu lezzeti efsanevi hale getiren önemli ayrıntılardır.
TOYOSU’ya gelince, burası Tsukiji’nin ruhunu modern yapısında yaşatıyordu. Videolarda ve fotoğraflarda gördüm ki her bölümü titizlikle planlanmış ve yalın üretim anlayışının modern bir örneği haline getirilmişti. Günlük 500 ton’dan fazla deniz ürünü bu devasa kompleksin içinde yerini buluyor ve her biri kendine özgü bir düzenle sunuluyordu.

Bir yönetici olarak, Tsukiji’deki saha deneyimimden çok şey öğrendim. Alanın organizasyonu, yalın üretimin ilkelerine tam anlamıyla uyuyordu. Bu, yalnızca bir şehir pazarının başarısı değil, aynı zamanda hayatın kendisini düzenlemenin ne kadar değerli olduğunun bir kanıtıydı. Shashimi ustalarından aldığım ilham, sadece detaya verilen özeni anlamış olmam değil; aynı zamanda bu özenin bir lider olarak ne kadar önemli olduğunu kavramamı sağladı.
Bu iki pazar yeri, bana Japon kültürünün yalın üretimde neden dünya lideri olduğunu gözlerimin önüne serdi. Tsukiji’deki shashimi ustalarını izlerken hissedilen o zarafet ve disiplini TOYOSU’da fotoğraflar ve videolardan izlerken dahi görebiliyordum. Her iki pazar da yalın üretimin birer sembolü olarak kalacak ve benim gibi birçok insana ilham vermeye devam edecek.