Eğitimde dojo felsefesi üzerine kurduğumuz serimizin üçüncü bölümüne hoş geldiniz! İlk yazımızda dojo kavramını tanımlayarak, onun bireysel gelişim üzerindeki etkilerini ve Toyota Üretim Sistemi ile olan bağlarını ele aldık. İkinci yazımızda ise dil öğrenimi sürecinde dojo metodunu nasıl kullanabileceğimizi keşfettik ve “Bir lisan, bir insan” anlayışından yola çıkarak İngilizce eğitimi için özel bir dojo tasarladık.
Şimdi ise insanın en temel iletişim aracı olan ana diline ve edebiyatına odaklanacağız. Dilini ve edebiyatını bilmeyen bir insan, kendini nasıl ifade edebilir? Nasıl bir topluluk içinde etkin bir rol alabilir? İşte bu noktada Edebiyat Dojosu, bireyin düşünme, anlatma ve anlama yetilerini geliştirmek için çok önemli bir eğitim modeli olarak öne çıkıyor.
Edebiyat Dojosunun Önemi ve Temel İlkeleri
Edebiyat, insanın düşüncelerini ve duygularını ifade etmesinin en güçlü yollarından biridir. Ancak geleneksel eğitim metotları çoğu zaman edebiyatı sadece metin ezberleme veya analiz yapma üzerinden öğretmektedir. Oysa dojo felsefesi, bilgiyi bizzat deneyimleyerek öğrenmeyi temel alır.
Edebiyat Dojosunun Temel İlkeleri:
• Hikayeleri Canlandırarak Öğrenme: Okunan edebi eserlerin sahnelerini kurgulama ve fiziksel olarak temsil etme.
• Dilin Gücünü Kullanma: Karakterlerin dilini ve anlatımını benimseyerek, empati kurarak öğrenme.
• Yaratıcı Yazma ve Üretme: Öğrencilerin sadece okur değil, aynı zamanda yazar olmalarını sağlamak.
• Sosyal Etkileşim ve Takım Çalışması: Fikirlerin grup çalışmaları ile tartışılması ve paylaşılması.
Edebiyat Dojosunda Kullanılan Metotlar ve Atölye Çalışmaları
Edebiyat Dojosu, farklı seviyelerde öğrencilere hitap eden çok çeşitli aktiviteler içerir. Geleneksel okuma ve analiz yöntemlerinden uzaklaşarak, öğrencilerin edebi eserleri görselleştirmesi, sahneleştirmesi ve karakterleri birebir canlandırması sağlanır.
📖 Hikaye Sahnesi Kurma: Olayı Somutlaştırma
• Seçilen bir öyküden veya romandan belirli bir sahne alınarak, öğrenciler bunu karton, figürler, kuklalar veya basit maketlerle üç boyutlu hale getirir.
• Örneğin; Sabahattin Ali’nin Kuyucaklı Yusuf romanında Yusuf’un kahvede yalnız oturduğu sahne, Ömer Seyfettin’in Kaşağı hikayesindeki ahır sahnesi gibi bölümler canlandırılır.
✍️ Şiiri Sahneleme: Duyguları Canlandırma
• Öğrenciler bir şiiri analiz etmek yerine, onu bir sanat eseri olarak sahneye taşırlar.
• Örneğin; Orhan Veli’nin İstanbul’u Dinliyorum şiirini okurken deniz, martı, şehir imgelerini bir pano üzerinde resmetme.
📜 Karakter Günlüğü: Ben Kimim?
• Öğrenciler bir edebi karakterin yerine geçerek, o karakterin gözünden bir günlük yazarlar.
• Örnek: Ben Kuyucaklı Yusuf’um, bugünü kahvede geçirdim. İnsanlar benden çekiniyor ama ben sadece huzur istiyorum.
Edebiyat Dojosu İçin 5 Günlük Eğitim Planı
Gün Etkinlik Kazanım
1 Edebi metin okuma ve analiz Metnin temel yapısını anlama
2 Hikaye sahnesi oluşturma Olay örgüsü ve mekan betimleme yetenekleri
3 Karakter defteri yazımı Karakter analizi ve yaratıcı yazarlık
4 Şiir sahneleme Soyut anlatımı görsel dünyaya çevirme
5 Final sunumu: Canlanan hikayeler Sunum becerileri ve edebi anlatım
Edebiyat Dojosunun Öğrenciler Üzerindeki Etkileri
• Ezberci sistemden uzaklaşma: Öğrenciler edebi eserleri sadece ezberlemek yerine, onları yaşarlar.
• Empati ve karakter analizi: Karakterlerin bakış açısını benimseyerek derinlemesine anlama.
• Yaratıcı ve özgün düşünme: Geleneksel metotlardan farklı olarak, edebiyatı sanatsal bir üretim sürecine dönüştürme.
• İletişim becerilerini geliştirme: Grup çalışmaları ve sahneleme süreçleriyle sözlü ifade becerilerini artırma.
Sonuç ve Gelecek Çalışmalar
Edebiyat Dojosu, dili ve edebiyatı bir keşif süreci olarak ele alan, yaratıcı ve interaktif bir eğitim modelidir. Öğrenciler, hikayeleri ve şiirleri sadece okuyarak değil, onları canlandırarak ve yazarak öğrenirler. Böylece dilin gücünü daha iyi kavrarlar ve edebi metinleri kendi dünyalarına adapte ederler.
Bu serinin devamında, farklı edebi türlere özgü dojo eğitimlerini ele alacağız. Roman, tiyatro ve modern hikaye anlatıcılığı gibi konulara odaklanarak, edebiyat eğitiminin kapsamını genişletmeye devam edeceğiz!
okandinc 