Her şeyin başı güvenilirliktir
Bir sistem kurarsınız. Süreçler, tablolar, hedefler… Ama bunların hiçbiri çalışmaz, eğer sistem güvenilir değilse. Yani bir iş, her yapıldığında aynı şekilde, aynı kaliteyle, aynı sonuçla yapılmıyorsa, o sistem daha baştan yalpalamaya başlar. İster üretim hattı olsun, ister bilgi akışı. Güvenilir değilse, sürdürülebilir de değildir. Bu kadar net.
Yalın düşünceye giriş yapanların çoğu, önce israfa odaklanır. Değer akışına bakar, muda’yı kesmek ister. Ama unuttukları bir şey var: Her yalın sistemin görünmeyen bir temeli vardır. O da güvenilirliktir.
Tanım: Güvenilirlik dediğimizde neyi kastediyoruz?
Güvenilirlik; bir şeyin her koşulda, her seferinde, aynı şekilde çalışmasıdır.
Yani sistemin öngörülebilir olmasıdır.
Makinenin sabah açıldığında da, vardiya değiştiğinde de, sipariş baskısı geldiğinde de aynı üretimi verebilmesidir.
Bir iş talimatının, farklı kişilerin elinde aynı çıktıyı üretebilmesidir.
Bu, rastlantısallığın azalmasıdır.
Doğruluğun tekrar edebilir olmasıdır.
Standart sapmanın minimuma indirilmesidir.
Bu, yalın sistemin üzerine inşa edileceği zemin demektir.
Güvenilir Olmayan Sistem, Yalın Uygulamaları Neden Bozar?
Bir fabrikada çalıştım. 5S oturmuş, Kaizen yapılıyor, TPM’ye başlanmış. Her şey “kitaba uygun.” Ama yine de her gün yangın var. Her sabah plan başka, her akşam çıkış saatinde stres var. Sürekli bir şeyler eksik: bazen malzeme, bazen bilgi, bazen insan.
Neden?
Çünkü sistem güvenilir değil.
Yani işler rastlantısal.
Üretim bir gün var, bir gün yok.
Makine sabah çalışıyor, öğleden sonra hata veriyor.
Stok sayımı yapılıyor ama ertesi gün malzeme yine eksik.
Yazılı talimat var ama kimse aynı şekilde uygulamıyor.
Ve sonra ne oluyor?
Yalın uygulamalar “işe yaramıyor” deniyor.
Yönetim ilgisini kaybediyor.
Çalışan “bu da gelip geçecek” gözüyle bakıyor.
Kaos olağan hale geliyor.
Ama asıl sorun yalınlıkta değil.
Asıl sorun, o yalın uygulamanın üzerine kurulduğu zemin: güvenilirliğin olmaması.
Güvenilirlik Nasıl İnşa Edilir? Temel 5 Yapı Taşı

1. Standart İş
   Aynı işi herkes aynı şekilde yapıyorsa, güven başlar.
   Talimat sadece “duvarda duran bir sayfa” değil; anlaşılır, gösterilmiş, uygulanmış bir referans olmalı.
   Video çekin, fotoğrafla gösterin, iş tarifini kişiselleştirin ama herkesin aynı sonucu vermesini sağlayın.
2. Otonom Bakım
   Makine güvenilir değilse sistem de değildir.
   Günde 10 dakika ayır ama makineyi kendi haline bırakma.
   Gözle, sil, sık ve kontrol et.
   Bozulmadan önce haberdar ol.
   TPM’in temel amacı bu: makineyi öngörülebilir hale getirmek.
3. Görsel Yönetim
   Ne olup bittiğini anlamak için Excel’e ihtiyaç duyulmamalı.
   Bir bakışta: üretim ilerliyor mu, arıza mı var, malzeme var mı, kişi nerede?
   Görsel sistemler güven kazandırır.
   Gizli bilgi yoktur; görsel varsa güven vardır.
4. Eğitim – Tekrarlama – Takip
   Bir işi bir kez anlatmak yetmez.
   Herkesin aynı anlayacağı dili bulmak gerekir.
   Sonra tekrar tekrar gösterilir.
   Ve uygulandığı takip edilir.
   Eğitim sadece oryantasyon değildir. Güvenilirliğin kendisidir.
5. Yedeklilik – Sapma Planı
   Her şey planlandığı gibi gitmez.
   Ama güvenilir sistem, sapmaları da öngörür.
   Personel devamsızsa kimin yerine geçeceği bellidir.
   Malzeme gecikirse B planı vardır.
   Olasılıklar listelenmiştir.
   Yani “şaşırmayan” bir sistemdir güvenilir sistem.
   Zihinsel Boyut: Güvenilirlik Bir Kültürdür
   Sadece sistem değil, insan da güvenilir olmalı.
   Verdiği sözü tutmalı.
   Aynı işi aynı şekilde yapmalı.
   Kafasına göre yorumlamamalı.
   Sistemin parçası olduğunu hissetmeli.
   Ve bir şey bozulduğunda “ben değilim” değil, “ben nasıl katkı sağlarım?” demeli.
   Bu, zamanla oluşur.
   Eğitimle, örnekle, tekrar tekrar anlatmayla…
   Ama en önemlisi: yöneticinin kendisi güvenilir olmalı.
   Söylediğiyle yaptığı aynı olmalı.
   Politika değişmemeli.
   Tutarlılık, güvenin ilk şartıdır.
   Güven Olmadan Yalınlık Olmaz
   İster Toyota ol, ister küçük bir atölye…
   İster 5S yap, ister SMED…
   Sistem güvenilir değilse yalınlık bir çerçeveden ibarettir.
   Yalın düşünce, temelinde güven duymaktır:

• Sisteme,
• İnsanlara,
• Sürece,
• Ve kendine.
  Bu nedenle, her yalın dönüşümün ilk adımı güvenilirliktir.
  Diğer her şey onun üzerine kurulur.