Yorum yazmayı unutmayın.
Gece Laboratuvarı

Saat 23:07. Laboratuvar sessizdi. Işıkların çoğu sönmüş, sadece üç masa lambası yanıyordu. Melis’in gözleri ekranın grafiklerine takılmıştı. Baran simülasyon çıktılarının başında, deftere notlar alıyordu. Deren, sessizce tabletine formüller yazıyordu.

Kapı açıldı. İçeri Gündüz Hoca girdi.

“Gece nöbetine mi kaldınız?” dedi gülümseyerek.

Melis başını kaldırdı. “Hocam, sistem yine çöktü. Ama nedenini bulamıyoruz.”

Gündüz yaklaştı. Ekrana baktı. “Sistemi paralel mi kurdunuz?”

Baran: “Öyle sandık. Ama aslında… hocam, sanırım biz seri ve paraleli karıştırmışız.”

Gündüz başını salladı. “İnsanlar da sistemler gibi. İki kişi yan yana yürür, biri durursa diğeri de durur. Ama gerçek paralellik, biri durduğunda diğerinin devam edebilmesidir.”

Deren ekrana formülleri yansıttı. “Hocam, FORM metoduna göre sistemin güvenilirliği %95 görünüyor ama… β = 1.65. Yani yaklaşık %5 hata ihtimali.”

Gündüz gözlüğünü çıkardı. “Ve siz bu riski sıfır varsaydınız. İşte stratejik arıza burada başlar. Matematik doğru olabilir. Ama karar yapısı eksikse sistem çöker.”

Hata Ağacı

Baran tahtaya yürüdü. Eline kalemi aldı. En üste “Sistem Çöküşü” yazdı. Altına bir OR kapısı çizdi. Solunda “Enerji Modülü Hatası”, sağında “Kontrol Yazılımı Gecikmesi”.

Melis eklendi. “Enerji Modülü için AND kapısı çiz. Çünkü hem bağlantı kablosu hem voltaj regülatörü birlikte bozulduğunda hata veriyor.”

Gündüz başını salladı. “İşte bu. Görünür arızayı sadece sonuçta değil, süreçte arayın.”

Üçlü, ağacı dallandırdıkça aslında çöküşün nedeninin donanım değil, yazılımda bir zamanlama kararı olduğunu keşfettiler. Yazılım, voltaj düşmesini algılamadığı için sistemi ‘koruma’ moduna alıyordu. Oysa bu sadece kısa bir dalgalanmaydı.

“Yani,” dedi Baran, “sistem değil, mantık ağacı bozukmuş.”

Hoshin Kanri ve Stratejik Hata

Ertesi gün Suat Bey geldi. Gündüz Hoca ile birlikte projeyi izliyordu.

“Her şey doğru gibi görünüyordu,” dedi Melis, “ama bozuldu.”

Gündüz Hoca parmaklarını birleştirip konuştu: “Strateji sadece hedef değildir. Strateji, bu hedefe hangi ağ üzerinden yürüneceğini de bilmektir.”

Suat Bey başını salladı. “Hoshin Kanri, yön belirlemek değil sadece. O yönü taşıyacak sistemlerin karar mimarisini de çizmek.”

Baran not defterine şunu yazdı: “Hedefin varsa yönün vardır. Ama yönün sağlam değilse hedefin seni taşımaz.”

Final Sunumu

Ekip, sistemin sadece teknik olarak değil, karar yapısı olarak da yeniden düzenlendiğini sundu.

Slaytta ilk cümle şuydu:

“Bir sistemin çöküşü, parçalarla değil, kararlarladır.”

Sunum boyunca şunları söylediler:

• “Seri sistemler en güçlü parçalarla değil, en zayıf halka kadar güvenilirdir.”
• “Paralel sistem kurduk sanılır, ama mantık yapısı seridir; bu fark görülmezse çöküş kaçınılmazdır.”
• “Hata ağacı sadece teknik bileşenleri değil, stratejik kararları da içermelidir.”

Gündüz Hoca, sunum sonunda sessizce gülümsedi.

“İşte bu,” dedi. “Artık sistemi anlamıyorsunuz sadece. Artık düşünmeyi anlamaya başladınız.”

Melis defterine son cümleyi yazdı:

“Görünür arıza, sadece çiçek. Kök, hep görünmeyen stratejidedir.”