Yazan: Okan Dinç – Endüstriyel Yalin Yonetim Uzmanı, Stratejik Dönüşüm Danışmanı

2025 yılı, iş dünyasının her zamankinden daha hızlı ve belirsiz bir şekilde yön değiştirdiği bir dönem oldu. ABD’nin içe kapanan politikaları, Çin’in karşı hamleleri, Avrupa’nın Brexit sonrası sancılı uyum süreci ve dost ülkelerle yeni tedarik zinciri arayışları; karar alıcıları yeniden düşünmeye zorluyor. Bu yazıda, iş dünyasını etkileyen başlıca jeopolitik gelişmeleri, olası riskleri ve her problem için iki alternatifli çözüm önerimi sunmak istiyorum.

ABD’nin Korumacı Politikaları: “America First” 2.0

Problem: Trump yönetiminin yeniden sahneye çıkışıyla birlikte ABD, ticarette daha korumacı politikalar izlemeye başladı.

Riskler:

• – İhracat yapan firmalar için pazar erişimi zorlaşıyor.
• – Tedarik zincirleri ABD’ye bağımlı olan şirketler için operasyonel maliyetler yükseliyor.

Çözüm Önerileri:

• – Pazar Diversifikasyonu: Güneydoğu Asya, Afrika ve Güney Amerika gibi pazarlara yönelmek.
• – Stratejik İş Ortaklıkları Kurmak: ABD dışındaki güçlü yerel oyuncularla ortaklıklar geliştirmek.

Çin’in Ticaret Savaşları ve Büyüme Zorlukları

Problem: Çin, %5 büyüme hedefiyle ilerliyor ancak ABD ile olan ticaret savaşları bu hedefi zorlaştırıyor.

Riskler:

• – Çin’e üretim bağımlılığı olan firmalar için tedarik sürekliliği riski.
• – Çin merkezli yatırımların geri dönüş süresi uzayabilir.

Çözüm Önerileri:

• – Friendshoring Uygulaması: Çin’e alternatif üretim üsleri kurmak.
• – Yerel Üretim – Küresel Dağıtım Stratejisi oluşturmak.

Avrupa’da Brexit’in Artçı Sarsıntıları

Problem: Birleşik Krallık ve Avrupa Birliği arasındaki yeni ticaret anlaşmaları hala belirsizlik içeriyor.

Riskler:

• – Yeni gümrük prosedürleri zaman ve maliyet kaybı oluşturuyor.
• – Lojistik süreçlerde aksaklıklar yaşanabiliyor.

Çözüm Önerileri:

• – Çift Merkezli Operasyon Modelleri kurmak.
• – Dijital Gümrükleme ve Ticaret Danışmanlığı sistemlerine yatırım yapmak.

Japonya’nın Dengede Kalma Stratejisi

Problem: Japonya, ABD-Çin geriliminde tarafsız kalmaya çalışıyor; bu durum belirsizlik yaratıyor.

Riskler:

• – Orta vadeli projeler askıya alınabilir.
• – Ticari ilişkilerde yönsüzlük yaşanabilir.

Çözüm Önerileri:

• – Senaryo Bazlı Stratejik Planlama geliştirmek.
• – Enerji Çeşitlendirmesi yaparak risk azaltmak.
• – Orta Avrupa ile Turkiye merkezli stratejik ortaklik kurmak!

Tedarik Zincirlerinin Jeopolitik Kırılganlığı (Friendshoring)

Problem: Jeopolitik belirsizlikler, klasik küreselleşme modelini kırılgan hale getirdi.

Riskler:

• – Geçiş süreçlerinde operasyonel aksaklıklar oluşabilir.
• – Yeni üretim üslerinin maliyeti yüksektir.

Çözüm Önerileri:

• – Kademeli Tedarik Geçiş Planları geliştirmek.
• – Veri Tabanlı Risk Simülasyonları kullanmak.

Enerji, Yarı İletken ve Finans Sektörlerindeki Baskılar

Problem: Enerji bağımlılıkları ve finansal dalgalanmalar 2025’in kritik sorunları arasında.

Riskler:

• – Yatırımların geri dönüş süreleri uzayabilir.
• – Operasyonel bütçelerde maliyet sapmaları yaşanabilir.

Çözüm Önerileri:

• – Karma Finansman Modelleri kullanmak.
• – Stratejik Hammadde ve Enerji Stok Yönetimi oluşturmak.

Sonuç

İş dünyası için jeopolitik riskler sadece haber başlığı değil, doğrudan strateji meselesidir. 2025’te bu riskleri doğru okuyan, alternatifli planlar geliştiren ve esnek adaptasyon becerisine sahip şirketler kazanacak. Bu yazıda sunduğum her problemin çözüm yolları; hem bugünü kurtarmak hem de geleceğe dirençli bir organizasyon inşa etmek için stratejik adımlardır.

2026 Öngörülerim: Belirsizliğin İçinde Yeni Dönüşümler

2026 yılı, küresel iş dünyasında “çift yönlü dönüşüm” yılı olacak. Bir yandan jeopolitik kırılganlıklar artarken, diğer yandan teknoloji ve iklim dönüşümü gibi kaçınılmaz dalgalar şirketleri yeni yol ayrımlarına sürükleyecek.

Beklenen Gelişmeler:

• – ABD-Çin ilişkilerinde yumuşama sinyalleri, ancak karşılıklı güven krizi sürecek.
• – Yarı iletken üretiminde bölgesel öz yeterlilik gündemde olacak: AB, Japonya ve Hindistan yatırımlarını artıracak.
• – Tedarik zincirleri dijitalleşecek: blockchain destekli, gerçek zamanlı ve yapay zeka temelli kontrol sistemleri standart haline gelecek.
• – Enerji dönüşümünde kritik hamle: hidrojen, küçük modüler nükleer reaktörler ve yapay fotosentez araştırmaları daha fazla fon alacak.
• – İklim regülasyonları iş dünyasını yeniden tanımlayacak; karbon vergileri ve sürdürülebilirlik notları şirket değerlemelerinde doğrudan etkili olacak.

2026 yılına dair stratejik tavsiyem:
“Her kriz, yeni bir organizasyonel yapı gerektirir. Sabit olan tek şey değişimin ritmidir.”

2035 Vizyonum: Dayanıklı, Adil ve Akıllı Ekosistemler

2035 yılına ulaştığımızda sadece kârlı değil, sorumlu ve dirençli organizasyonlar ayakta kalacak. Teknoloji artık bir araç değil, ortak akıl modeli olacak.

Vizyon (Vision):

“Veriye dayalı, etik temelli ve sürdürülebilir değer yaratan bir iş dünyası inşa etmek.”
İşletmeler yalnızca ekonomik aktörler değil, sosyal-ekolojik sistemin aktif katılımcılarıdır.

Misyon (Mission):

• – Küresel risklere karşı adaptif ve öngörücü sistemler kurmak.
• – Çalışan merkezli, çok kuşaklı iş gücü modelleri geliştirmek.
• – Yapay zekâ ve insan zekâsını birlikte kullanan öğrenen organizasyonlar yaratmak.
• – İş modellerini sadece büyümeye değil, çevresel ve toplumsal dengeye göre tasarlamak.

2035’e doğru giden yol; sadece teknolojide değil, bilinçte ve etik kodlarda dönüşüm isteyen bir yolculuktur.