GÖRMEYİ ÖĞRENMENİN 8 YOLU – BÖLÜM 4
7. Soru Sorma Sanatı – 8. Çerçeve Değiştirme
“Görmek istemeyene gösteremezsin.
Ama doğru soruyu sorarsan, kendi bakmaya başlar.”
🔹 7. Soru Sorma Sanatı – Göz Açan Sorular
Bazen tek bir soru, yıllık bir analizden daha çok şey ortaya çıkarır.
- “Bu neden oldu?”
- “Daha önce de yaşanmış mıydı?”
- “Kime değil, neye bağlı?”
- “Gerçekten sorun bu mu, yoksa sonucu mu?”
İyi bir gözlemci, az konuşur çok sorar.
Ve asla şu cümleyle başlamaz:
“Kim yaptı?”
Neden Etkilidir?
- Çünkü soru, düşünceyi yönlendirir.
- İyi sorular sadece bilgi almaz; bakış açısı kazandırır.
- İnsanlar anlatmak istemediğini bile soruyla açar.
Kapanan kapıları anahtarla değil, soruyla açarsın.
Gerçek Bir Hikâye
Bir atölyede aynı makinede sürekli hata oluyordu.
Yöneticiler “kim hata yaptı?” diye sordu.
Kimse konuşmadı.
Sonunda biri sadece şunu sordu:
“Ne zaman başlıyor bu hata?”
Operatör dedi ki: “Işık yanınca ama ben o ışığın ne anlama geldiğini bilmiyorum.”
Sorun bilgi eksikliğiymiş. Suç değil, sistem açığı.
Soruyla bulundu.
🔹 8. Çerçeve Değiştirme – Aynı Şeyi Farklı Açıdan Gör
Bir problemi yıllardır çözmeye çalışıyorsan…
Ve hiçbir sonuç alamıyorsan…
Belki de problemde değil, çerçevede hata vardır.
“Bu neden olmuyor?” yerine:
- “Bu neden olmalı?”
- “Bu böyle olmak zorunda mı?”
- “Bunu biz mi sorun yapıyoruz?” diye sormak gerekir.
Ne Anlama Gelir?
- Rolünü değiştir: müşteri gibi düşün.
- Zamanı değiştir: bugünü değil, 5 yıl sonrayı düşün.
- Bakış yönünü değiştir: sistemin değil, çalışanın gözünden bak.
Neden Etkilidir?
- Çünkü çerçeve değişince, gerçek yeniden görünür.
- Aynı tablo, farklı ışıkta başka bir şey gösterir.
- Eski sorunlar bile yeni çözümlerle görünür hale gelir.
Gerçek Bir Hikâye
Bir belediyede sürekli olarak sokaklar pis görünüyordu.
Temizlik artırıldı, vardiyalar düzenlendi, uyarı tabelaları asıldı.
Ama değişmedi.
Sonra biri şunu sordu:
“Neden hep ‘temizlemeye’ çalışıyoruz? Neden kirletmeyi durdurmaya çalışmıyoruz?”
Strateji değişti: izmarit kutuları yerleştirildi, teşvik sistemi kuruldu.
Sonuç: temizlik değil, kirlenme azaldı.
Çerçeve değiştiğinde, sorun değil sistem dönüşür.
Bugün kaç soru sordun?
Aynı probleme hâlâ aynı pencereden mi bakıyorsun?
Gerçekten problem mi değişti, yoksa sen ona farklı mı bakmaya başladın?
okandinc 