Bursa’nın sokaklarında yürürken altınızda uzanan kilometrelerce boru hattını hiç düşündünüz mü? Yağmur sularını taşıyan, evlerden gelen atık suları toplayan ve arıtmaya gönderen bu sistem, şehir yaşamının sessiz kahramanıdır. Ancak bu görünmeyen ağ, zamanla yoruluyor. Özellikle bazı borular, kırk yıl önce köylülerin elleriyle döşendi ve hâlâ görev başında…

Son zamanlarda Japonya’da yaşanan olaylar, benzer bir tehdidin Bursa için de geçerli olabileceğini gösteriyor. NHK’nin 1 Eylül 2025 tarihli haberinde, kanalizasyon borularının iç yüzeyini kemiren hidrojen sülfür gazının, yıllar içinde boruları nasıl çürüttüğü anlatılıyor. Bu gaz, betonla tepkimeye girerek sülfürik asit oluşturuyor ve boruların bağlayıcı malzemesini eritiyor. Öyle ki Japonya’nın bazı şehirlerinde bu yüzden yollar çökmüş durumda.

🟥 Gerçek Örnek: Japonya’nın Yashio Şehri
Kanalizasyon boruları eridi, yollar çöktü. Sebep: Hidrojen sülfür.

Bursa’da da benzer bir tablo olabilir mi? Cevap ne yazık ki ‘evet’ olabilir.

Bursa’nın Altyapı Gerçekleri

📊 Bursa’nın Su Altyapısı (2025)

• 6.109 km kanalizasyon hattı
• 132 atık su arıtma tesisi
• 465.726 m³/gün arıtma kapasitesi

BUSKİ’nin verilerine göre, Bursa’da toplamda 6.109 km kanalizasyon hattı bulunuyor. Bu hatlara bağlı çalışan 132 atık su arıtma tesisi, günde toplam 465 bin metreküp atık suyu arıtıyor. Bu sayılar, modern bir kentin ihtiyacını karşılıyor gibi görünse de, işin aslı biraz daha karmaşık.

Özellikle 1970’ler ve 80’lerde döşenen beton borular artık tasarım ömürlerinin sonuna gelmiş durumda. Bu borular, başlangıçta 50 yıl dayanacak şekilde yapılmıştı. Ancak hidrojen sülfür gibi gazların neden olduğu kimyasal yıpranma, bu süreyi 20-30 yıla kadar düşürebiliyor.

🧪 Hidrojen Sülfür Nedir?
Atık sudaki bakteriler tarafından üretilen bu gaz, betonla tepkimeye girerek boruların iç yüzeyini kimyasal olarak yıpratır. Zamanla bu, yapısal çöküşe neden olabilir.

2022 yılında 228 km, 2023’te ise hedefin çok üzerine çıkılarak 175 km’den fazla kanalizasyon hattı yenilenmiş. Fakat bu hızla devam edilse bile tüm sistemin yenilenmesi yıllar sürecek gibi görünüyor.

Yağmurla Gelen Yük

Bir başka büyük sorun ise yağmur suyu hatlarının kanalizasyonla birleşik olması. Yoğun yağışlarda bu sistemler taşarak sel ve taşkınlara yol açabiliyor. BUSKİ, bu hatları ayırmak için çalışmalar yürütüyor ancak bu da zaman ve bütçe gerektiriyor.

Örneğin, Kestel ilçesindeki Esentepe bölgesinde 3,5 km kanalizasyon ve 2 km yağmur suyu hattı inşa edildi. Yenişehir, Osmangazi ve diğer bölgelerde de benzer projeler sürüyor.

Ne Yapılmalı? – Akıllı Altyapı, Akıllı Toplum

Bu sorunların çözümü için teknolojik ve yapısal adımlar atılıyor:

🛠️ Hangi Borular Tercih Edilmeli?

• PVC, HDPE, GRP gibi malzemeler korozyona dayanıklıdır.
• Beton borular kullanılacaksa epoksi veya asit dirençli kaplamalar şarttır.

🌬️ Hidrojen Sülfürle Mücadele:
Havalandırma sistemleri ve koku giderici ünitelerle gaz birikimi azaltılmalı. Yağ ve tortu oluşumunu engellemek için düzenli temizlik yapılmalı.

📡 Akıllı İzleme Sistemleri (SCADA):
Akış, pH ve gaz seviyeleri sensörlerle izlenmeli, erken uyarı mekanizmaları kurulmalı.

🌧️ Yağmur Suyu Ayrıştırması:
Yağmur suları doğrudan drenaj sistemine yönlendirilmeli, kanalizasyon sisteminin yükü azaltılmalı.

📋 Varlık Yönetimi ve Eğitim:
Borular yaş ve malzeme türüne göre sınıflandırılarak yenileme önceliği belirlenmeli. Vatandaşlara eğitim verilerek bilinç düzeyi artırılmalı.

Bizim de Sorumluluğumuz Var

✅ Vatandaş Ne Yapabilir?

• Lavaboya yağ dökmemeli
• Gıda ve kimyasal atıklar kanalizasyona atılmamalı
• Yağmur suyu giderlerine çöp atılmamalı
• Tıkanıklık ve koku durumunda BUSKİ’ye bildirim yapılmalı

Altyapı sorunları sadece belediyelerin ya da teknik ekiplerin meselesi değil. Evlerde lavaboya dökülen bir litre kızartma yağı, kilometrelerce uzaktaki bir borunun çökmesine neden olabilir. Yağmur suyu kanallarına atılan çöpler, tüm bir mahalleyi sel altında bırakabilir.

Şehrin altındaki bu dev sistem, hepimizin küçük katkılarıyla ayakta kalabilir. Gözle görülmeyen bu tehlikenin farkında olmak, çözümün ilk adımıdır.

---

Kaynaklar: NHK Haber Raporu (1 Eylül 2025), BUSKİ 2022–2023 Faaliyet Raporları, BUSKİ Stratejik Planı

1. NHK haberinde kanalizasyon borularında hidrojen sülfürün neden olduğu korozyon ve boruların erimesine ilişkin bilgiler.
2. BUSKİ’nin “Rakamlarla Buski” sayfasındaki altyapı verileri (Ağustos 2025).
3. BUSKİ 2022 faaliyet raporundaki yeni boru hatları ve arıtma oranları.
4. BUSKİ 2023 faaliyet raporunda hedeflenen ve gerçekleştirilen kanalizasyon hat uzunlukları.
5. BUSKİ stratejik planında atık su arıtma oranı ve yağmur suyu kanalizasyon ayırma stratejisi.
6. Yenişehir ve Kestel ilçelerindeki kanalizasyon ve yağmur suyu hatları için belediye haberleri.
7. Osmangazi ilçesindeki Ovaakça ve İsa Bey mahallelerindeki altyapı çalışmaları.
8. Hamamlı ve Aşağıballık mahallelerinde eski boruların yenilenmesi hakkındaki haberler.