Türkiye’de enerji üretiminde hidroelektrik, uzun yıllar boyunca bir gurur kaynağıydı. 2024 yılında toplam 349 milyar kWh elektrik üretiminin yaklaşık 75 milyar kWh’i (%21,5’i) hidroelektrik santrallerden geldi. Ancak 2025 yazında bu oran dramatik şekilde geriledi. Ağustos ayında hidroelektrik üretimi %13’e, Eylül’de bazı günlerde %10’un altına düştü. Bu yalnızca üretimde bir düşüş değil; aynı zamanda enerji sistemimizin kırılganlığının da bir göstergesiydi.
Kuraklık, sadece barajları değil, aynı zamanda doğalgaz ve kömür santrallerini de etkiliyor. Çünkü bu santrallerin büyük bir kısmı suyla soğutuluyor. Aşırı sıcak günlerde, soğutma suyu yeterince serinletici olamıyor, verim düşüyor, sistem zorlanıyor. Aynı anda hem hidroelektrik düşüyor, hem de termik santraller kapasite kaybı yaşıyor. Üstüne bir de artan tüketim biniyor.
Bu yazıda, Türkiye’nin özellikle 2023–2025 dönemindeki üretim-tüketim dengesini Bursa özelinde inceledim. Bursa, sadece otomotivin değil, aynı zamanda elektriğin de önemli bir merkezi. 2026 yazına dair olası senaryoları ele aldım. Verilerle, yorumlarla, önerilerle bu yazının amacı, bir uyarı zili çalmak: Enerji, susuz kaldığında yalnızca elektrik değil, ekonomi de kararır.
Yöntem
Bu çalışmayı oluştururken temel stratejim, doğrudan resmi ve yerel verilere dayalı, karşılaştırmalı bir analiz yapmaktı. Verileri şu ana kaynaklardan topladım:
- TEİAŞ (Türkiye Elektrik İletim A.Ş.) – Aylık üretim istatistikleri
- EPİAŞ (Enerji Piyasaları İşletme A.Ş.) – Kaynak bazlı saatlik üretim verileri
- BOTAŞ – Doğalgaz tüketim ve arz istatistikleri
- UEDAŞ & OSB Müdürlükleri – Bursa’daki organize sanayi bölgelerine dair elektrik ve doğalgaz tüketim rakamları
- TÜİK ve Enerji Atlası – Sanayi üretimi, konut talebi ve bölgesel enerji göstergeleri
Verileri 2023, 2024 ve 2025 yılları için aylık bazda kıyasladım. Özellikle ilkbahar–yaz ayları, hidroelektriğin seyrini ve termik santral verimlerini incelemek açısından kritik. Bursa içinse, OSB’lerin üretim döngüleri ve doğalgaz tüketim trendleri üzerinden bir sezonluk eğilim analizi yaptım.
Bulgular
1. Hidroelektrik Üretimin Dramatik Gerileyişi
| Ay | 2023 | 2024 | 2025 |
| Nisan | %31 | %33 | %39.2 |
| Temmuz | %17.3 | %18.6 | %14.9 |
| Ağustos | %14.8 | %15.1 | %13.2 |
| Ekim | %12.4 | %13.0 | %8.4 |
1.2025 yazı hidroelektrik için çöküş yazı oldu. Özellikle Temmuz ve Ağustos’ta barajlar alarm verdi.
2.Barajlı HES’ler su seviyesi nedeniyle üretimi kıstı, akarsu tipi HES’ler neredeyse durma noktasına geldi.
3.Kuraklık + buharlaşma + yaz talebi = Üçlü kriz.
2. Diğer Kaynaklar Nasıl Davrandı?
| Kaynak | 2. Çeyrek (Nisan–Haziran) | 3. Çeyrek (Temmuz–Eylül) | Değişim |
| Hidroelektrik | %41 | %14 | ▼ -65% |
| Doğalgaz | %24.7 | %32.1 | ▲ +30% |
| Kömür | %15.6 | %21.1 | ▲ +35% |
| Güneş | %8.2 | %12.3 (rekor) | ▲ +50% |
| Rüzgar | %10.5 | %8.1 | ▼ -23% |
1.Güneş enerjisi rekor kırdı, yaz aylarında şebekeye en çok destek olan kaynak oldu.
2.Doğalgaz ve kömür santralleri “yük kurtarıcı” rolünü üstlendi ancak maliyet ve verim sorunu doğurdu.
3. Bursa’nın Enerji Profili: Sanayi Şehri, Denge Unsuru
Elektrik Tüketimi (2025, milyon kWh)
| Ay | BOSB | DOSAB |
| Ocak | 126 | 91.4 |
| Nisan | 117.6 | 84.9 |
| Haziran | 105.3 | 71.2 |
1.Sanayi üretimi yaz başında yavaşlıyor (tatil + bakım sezonu)
2.Yazın konut ve ticarethane tarafı klima talebiyle artışa geçiyor
3.Bursa’nın elektrik tüketimi yıl içinde çift zirveli: Kışın sanayi, yazın soğutma
Doğalgaz Tüketimi (BOSB – 2025, milyon Sm³)
| Ay | Tüketim |
| Şubat | 14.25 |
| Mayıs | 10.01 |
| Haziran | 7.46 |
- Doğalgaz tüketimi kışın zirve yapıyor
2. Yazın enerji dengesi elektrik yönüne kayıyor
3. Bu geçiş dönemi, arz güvenliği açısından en kritik zaman dilimi
Tartışma: 2025 Yazında Ne Oldu, Neden Oldu?
2025 yazı Türkiye enerji sistemi için bir “stres testi” gibiydi. Hidroelektrik çöktü. Termik santraller verim kaybetti. Güneş enerjisi destek oldu ama yetmedi. Doğalgaz santralleri yüklendi ama bu da maliyetleri artırdı. Piyasa Takas Fiyatı (PTF) %20’den fazla arttı.
Termik santrallerin soğutma performansı düştü. 45 °C’yi aşan günlerde, özellikle nehir suyu kullanan santraller üretimi kısıtladı. Avrupa’daki nükleer santrallerin sıcak hava nedeniyle devreden çıktığına şahit olmuştuk. Türkiye’de de bu riskler artık tamamen somut.
2026 Yazı İçin Risk Senaryosu
Kuraklık devam ederse:
- Barajlı HES’ler devre dışı kalabilir.
- Hidroelektrik %5’in altına düşebilir.
Termik santrallerde soğutma krizi yaşanırsa:
- %10’a varan verim kaybı olabilir.
- Bakım yükü ve arıza riski artar.
Talep artışı sürerse:
- Soğutma talebi + sanayi üretimi çakışırsa, kesintiler gündeme gelebilir.
Gaz tedariği aksarsa:
- İran gibi kaynaklardan tedarik sıkıntısı yaşanırsa, sanayi gaz kısıntısı yaşar.
Çözüm ve Önerilerim
1. Baraj Yönetimi Yeniden Ele Alınmalı
- Rezerv su tutma stratejileri geliştirilmeli
- Mevsimsel üretim planları yapılmalı
2. Soğutma Sistemleri Modernize Edilmeli
- Kuru soğutma sistemleri teşvik edilmeli
- Kapalı çevrimli (closed-cycle) sistemler yaygınlaştırılmalı
3. Yenilenebilir Kaynaklara Dayalı Esnek Sistemler
- Güneş kapasitesi agresif biçimde artırılmalı
- Gündüz fazla üretim → depolama → gece kullanım senaryoları
4. Enerji Depolama Yatırımları
- Pil sistemleri ve pompaj HES’ler yaygınlaştırılmalı
- Güneş fazlası, geceye taşınmalı
5. Bursa Gibi Şehirlere Özel Yerel Enerji Stratejileri
- Sanayi bölgeleriyle anlaşmalı “talep azaltım protokolleri”
- Lokal üretim + tasarruf + yerel yönetim işbirlikleri
Enerji Yönetiminde “Yeni Normal”e Hazır Mıyız?
2025 yazı bize şunu gösterdi: Artık enerji planlaması, iklim temelli riskleri merkeze almak zorunda. Eskiden “yaza hazırlık” santrallerin bakım programıydı. Artık bu, bir ulusal güvenlik meselesi.
2026 yazı için hâlâ zamanımız var. Ama harekete geçmezsek, bu kez sistemin sınırları gerçekten zorlanabilir.
Stratejik Not:
Enerji sistemi artık sadece teknik bir mesele değildir. İklim, ekonomi, güvenlik ve yerel yönetimlerin dayanıklılık kapasitesiyle doğrudan ilişkilidir. Bu yazı bir uyarıdır. Ve bu uyarıyı alan herkes, özellikle karar vericiler, gerekli adımları atmalıdır.
Kaynakça
- TEİAŞ (Türkiye Elektrik İletim A.Ş.) – Türkiye Elektrik Üretim-İletim İstatistikleri, 2023-2025. Resmî üretim ve tüketim verileri. (Verilerin analizi için bkz. Independent Türkçe haberi)
- Independent Türkçe – “Kuraklık ve buharlaşma HES’leri vurdu”. 16 Ekim 2025. Bu haberde 2024 ve 2025 yıllarındaki hidroelektrik üretim oranları ile 2025 yaz-sonbahar dönemindeki kapasite faktörlerindeki düşüş detaylandırılmıştır
- Fintables Araştırma – “2025 Üçüncü Çeyrek Enerji Üretim Şirketleri İçin Nasıl Geçti?”. 13 Ekim 2025. 2025 yaz aylarında hidroelektrik üretiminin düşüşü ve termik santrallerin üretim artışı ile ilgili piyasa analizlerini içermektedir.
- TSKB Enerji Bülteni (Ekim 2023) – Türkiye Sınai Kalkınma Bankası ekonomik araştırmalar raporu. 2023 yılı yenilenebilir enerji üretim paylarındaki değişimi ve Ekim 2023 itibariyle enerji kurulu gücü dağılımını sunar.
- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı / EPDK – Doğalgaz Sektör Raporları 2024. Türkiye’nin 2024 yılı doğal gaz tüketimine ilişkin veriler (toplam tüketim, il bazında dağılım, aylık pik ve dip tüketim) içerir. Örneğin 2024 Aralık ayında ~7 milyar m³ ile en yüksek aylık tüketimin gerçekleştiği, en düşük tüketimin ise ~3 milyar m³ ile Mayıs-Haziran aylarında olduğu raporlanmıştır.
- Enerji ve Doğalgaz Dergisi, Sayı 254 (Mayıs-Haziran 2025) – Sektörel analiz dergisi. 2018-2024 arası doğal gaz abone artışlarını ve 2024 yıl sonu itibariyle illere göre abone sayılarını vermektedir. Bursa’da abone sayısının 1,142 milyon ile üçüncü sırada olduğu bilgisi bu dergide yer almıştır.
- Enerji Atlası (enerjiatlasi.com) – “Şehirlerin Elektrik Santrali Kurulu Güçleri ile Üretim ve Tüketim Bilgileri.” Türkiye’de illere göre yıllık elektrik tüketimleri ve kurulu güç oranlarını sunan çevrimiçi istatistik kaynağı. Bursa ilinin yıllık elektrik tüketiminin ~16,6 TWh seviyesinde olduğu ve ülke toplamındaki payı bu kaynakta belirtilmiştir.
- Bursada Bugün Haber Portalı – Elif Didem Danacıoğlu, “Bursa sanayisinde çarklar nasıl dönüyor?” (11 Ağustos 2025). Bursa’daki OSB’lerin 2025 ilk yarısına ait elektrik ve doğalgaz tüketim verilerini aylık bazda aktaran köşe yazısı. BOSB ve DOSAB’ın Ocak-Haziran 2025 tüketim trendleri bu kaynakta detaylı olarak verilmiştir.
- Bursa Haber (İHA) – “Bursa’da çarklar hızlandı, elektrik tüketimi arttı” (13 Mayıs 2024). Mustafakemalpaşa OSB’nin 2023 yılı faaliyet raporundan verileri içeren haber. 2023’te MKP OSB’de elektrik tüketiminin %11 arttığı, yıllık 94,6 milyon kWh’e ulaştığı ve aylık bazda en yüksek tüketimin Kasım ayında görüldüğü belirtilmektedir. Aynı haberde OSB’nin doğalgaz tüketiminin 2023’te bir önceki yıla göre %5 düştüğü ve en yüksek aylık gaz tüketiminin Kasım’da ~1,46 milyon m³ olduğu bilgisi de yer alır.
- Dünya Hali (dunyahali.com.tr) – Prof. Dr. Levent Kurnaz, “Sıcak Günlerde Azalan Enerji Üretimi.” (Tarih: 2020’ler) Bu makalede iklim değişikliği ile artan sıcaklıkların termik ve nükleer santrallerin verimine etkisi anlaşılır bir dille açıklanmıştır. Özellikle dünya ısındıkça santrallerin veriminde ortalama %3-6 oranında azalma beklendiği, çok sıcak günlerde Fransa örneğinde olduğu gibi verim düşüşlerinin %10’a yaklaşabildiği vurgulanmaktadır. Bu durumun Türkiye için anlamı, en sıcak günlerde enerji arzında düşüş yaşanabileceğidir.
- OSBÜK (Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu) Elektrik Tüketimi İstatistikleri – OSB’lerin aylık elektrik tüketimlerini derleyen bültenler. Aralık 2023 bülteninde OSB’lerin toplam elektrik tüketiminde bir önceki aya göre düşüş ve önceki yılın aynı ayına göre artış/azalış oranları verilmiştir (kaynak olarak ilgili bülten incelenebilir).
- TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) – Enerji ve Çevre İstatistikleri Veri Portali. Nihai enerji tüketiminin sektörel dağılımı, il bazında sanayi üretim endeksleri gibi dolaylı veriler sağlar. Bursa’nın sanayideki önemi ve enerji yoğunluğu TÜİK’in sanayi ve ekonomik istatistiklerinden de anlaşılabilir (örneğin, Bursa imalat sanayi üretim endeksindeki artışlar enerji talebiyle korelasyonludur).
(Yukarıdaki kaynaklar makale boyunca yapılan atıflarla birlikte verilmiştir. Resmî kurum raporları ve güvenilir analizler temel alınarak hazırlanmıştır.)
Kuraklık ve buharlaşma HES’leri vurdu | Independent Türkçe
tskb.com.tr
Sıcak Günlerde Azalan Enerji Üretimi | Prof. Dr. Levent Kurnaz | Yazılar – Dünyahali
https://dunyahali.com.tr/yazilarimiz/sicak-gunlerde-azalan-enerji-uretimi-153
2025 Üçüncü Çeyrek Enerji Üretim Şirketleri İçin Nasıl Geçti?
Bursa sanayisinde çarklar nasıl dönüyor? – Elif Didem Danacıoğlu – Bursadabugun.com
Enerji ve Doğalgaz Dergisi 254. Sayı (Mayıs-Haziran 2025) – Page 34
https://www.enerjivedogalgaz.com/edergi/4/254/34/
Şehirlerin Elektrik Santrali Kurulu Güçleri ile Üretim ve Tüketim Bilgileri
https://www.enerjiatlasi.com/sehir/
Bursa’da çarklar hızlandı, elektrik tüketimi arttı – Bursa Haber
https://www.bursahaber.com/genel/bursa-da-carklar-hizlandi-elektrik-tuketimi-artti-2632950
Türkiye Elektrik Tüketimi – Enerji Atlası
okandinc 