Suudi Arabistan’ın kuzeybatısında, Kızıldeniz’in kıyısında, görkemli bir vizyon gerçeğe dönüşüyor: NEOM. Prensin liderliğinde, bu devasa projenin hedefi, sadece bir şehir değil, insanın doğayla uyum içinde yaşayabileceği bir bölge yaratmak.

NEOM, 2030 Vizyonu’nun bir parçası olarak doğmuş bir girişimdir. Bu, Suudi Arabistan’ın petrol endüstrisine olan bağımlılığını azaltmayı ve ekonomisini çeşitlendirmeyi amaçlar. Ancak NEOM, sadece bir ekonomik dönüşüm projesi değil, aynı zamanda insan merkezli bir yaklaşımın ve sürdürülebilir bir geleceğin sembolüdür.

10,200 metrekarelik bir alanı kaplayacak olan NEOM, çeşitli şehirler, tatil köyleri ve diğer gelişmeleri içerecek şekilde planlanmıştır. “The Line”, “Oxagon”, “Trojena” ve “Sindalah” gibi projeler, NEOM’un zenginliklerini ve çeşitliliğini yansıtır. The Line, özellikle dikkat çeken bir megakent olacak; 170 kilometrelik bir doğrusal şehir olarak planlanan bu proje, geleneksel şehir yapılarını reddeder ve insanların doğayla uyum içinde yaşayabileceği bir ortam sağlamayı hedefler.

NEOM’un mimari tasarımında dünya çapında tanınmış stüdyolar görev alıyor. Zaha Hadid Architects, UNStudio, Aedas, LAVA ve Luca Dini Design gibi isimler, bu vizyonu gerçeğe dönüştürmek için çalışıyorlar. Ancak, proje sadece mimarlık değil, aynı zamanda sürdürülebilirlik, toplumsal kalkınma ve yenilikçilik alanlarında da öncü olmayı hedefler.

NEOM’un inşaatı için çok iddialı zaman çizelgeleri belirlenmiştir. 2030’a kadar büyük ölçüde tamamlanması planlanan bu proje, yüksek teknoloji ve insana odaklanmış bir yaklaşımla hayata geçirilecek.

NEOM, geleceğin şehirlerinin nasıl olabileceğine dair bir örnek teşkil ediyor. İnsanların doğayla uyum içinde yaşayabileceği, teknolojinin insanın hizmetinde olduğu ve sürdürülebilirliğin en üst düzeyde önemsendiği bir dünya için bir ilham kaynağıdır. NEOM, hayallerin gerçeğe dönüştüğü bir yerdir; burada, geleceği inşa etmek için bir araya gelen insanlar için sonsuz fırsatlar vardır.

NEOM’un büyük vizyonu, aynı zamanda büyük tartışmalara da yol açıyor. Sürdürülebilirlik, yaşanabilirlik ve insan hakları gibi üç temel endişe, projenin tartışmalı hale gelmesine neden oluyor.

Suudi Arabistan’ın insan hakları sicili, ciddi endişelere yol açıyor. Özgürlükler Derneği, ülkeye 100 üzerinden 7 verirken, Amnesty International, ülkenin insan hakları ihlallerini 10 maddelik bir liste halinde yayınladı.

NEOM’un yapılması planlanan bölge, Huwaitat kabilesinin tarihi vatanıdır ve tahminlere göre bu bölgede yaşayan 20.000 kabileyi üyeyi planlanan gelişmeye yer açmak için yerlerinden edilecektir. Abdul Rahim al-Huwaiti adlı bir üye, 2020 yılında bu tahliyeleri protesto etmek amacıyla çevrimiçi videolar yayınladıktan sonra Suudi güvenlik güçleri tarafından öldürüldü. ALQST insan hakları örgütü, NEOM sitesinden 2020 yılında zorla tahliye edilen üç kişinin ölüm cezasına çarptırıldığını rapor etti.

Amnesty International’dan Peter Frankental, NEOM üzerinde çalışan şirketlerin “ahlaki bir ikilemle” karşı karşıya olduğunu ve projedeki devam eden katılımlarını iki kez düşünmeleri gerektiğini söyledi.

NEOM’un geliştiricisi, projenin %100 yenilenebilir kaynaklarla destekleneceği yönünde birçok sürdürülebilirlik iddiasında bulundu. NEOM’un yönetici direktörü Tarek Qaddumi, “The Line’ı refah, yaşanabilirlik ve çevresel korumanın birleştirilmesi için yeni bir ölçüt belirlemek için eşsiz bir fırsat olarak görüyoruz” dedi.

Ancak, NEOM ve özellikle The Line, projenin inşasıyla ilişkilendirilen beklenen gömülü karbonla ilgili eleştirilere maruz kaldı. New South Wales Üniversitesi’nden Philip Old

field, projenin inşasıyla 1,8 milyar ton karbondioksit gibi yüksek bir gömülü karbon miktarının ortaya çıkacağını tahmin etti. Bu, “herhangi bir çevresel faydayı aşan” büyük bir karbon maliyetidir.

Dezeen’e konuşan uzmanlar, aynalı cephe kaplamalarının hayvan ve kuş yaşamı üzerindeki etkisinden de endişe duyduklarını belirttiler.

Yaşanabilirlik konusunda, Bin Salman, The Line’ın “geleneksel düz, yatay şehirleri zorlayacağını ve doğa koruma ve insan yaşanabilirliği için bir model oluşturacağını” belirtti. Ancak, uzmanlara göre, yaşanabilirlik iddiaları şehrin nasıl korunacağına bağlı olacaktır.

Princeton Üniversitesi Mimarlık Yardımcı Profesörü Marshall Brown, “Bu görüntüler, özellikle çok otoriter bir toplumda bile, zaman içinde çok zor bir şekilde korunacak bir derecede kontrolü yansıtıyor” dedi.

NEOM, sadece bir şehir inşa projesi değil, aynı zamanda birçok derin tartışmanın da odağıdır. Ancak, bu tartışmalar, projenin insan merkezli ve sürdürülebilir bir yaklaşımla şekillendirilmesine ve gelecekteki kentsel dönüşüm projeleri için dersler çıkarılmasına da yardımcı olabilir.

Son yıllarda Suudi Arabistan’ın Neom projesi, uluslararası alanda geniş çapta tartışılan bir konu haline geldi. Bu devasa projenin, Suudi hükümeti tarafından insan hakları ihlallerine ve baskıcı uygulamalara sahne olan bir ortamda inşa edilmesi, pek çok insan hakları savunucusu ve aktivisti tarafından eleştiriliyor. Ancak, proje aynı zamanda birçok uluslararası şirketin de dahil olduğu büyük ölçekli bir ekonomik işbirliği fırsatını temsil ediyor.

Neom projesinin Almanya için özellikle önemli olduğu düşünülüyor. Alman şirketlerinin projeye katılması, Alman hükümetinin de projedeki insan hakları ihlalleri konusunda sorumluluğunu arttırıyor. Alman Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock’un Körfez’e yaptığı son ziyarette dile getirdiği gibi, ekonomik işbirliği ile insan hakları ve hukukun üstünlüğü arasında bir denge sağlanmalıdır.

Neom projesinde yer alan Alman şirketlerinin, projenin insan haklarına saygılı bir şekilde yürütülmesini sağlamak için üzerlerine düşen sorumluluğu almaları gerekmektedir. Bu, projenin sadece ekonomik getirilere odaklanmaması, aynı zamanda yerel toplulukların ve çalışanların haklarını da koruması anlamına gelir. Alman hükümeti, Neom projesindeki Alman şirketlerinin insan hakları standartlarına uygun hareket etmelerini teşvik etmeli ve gerektiğinde gerekli önlemleri almalıdır.

Neom projesi, uluslararası arenada Suudi Arabistan’ın insan hakları politikalarını etkileme fırsatı sunabilir. Uluslararası toplumun, projenin insan hakları ihlallerine karşı net bir tavır alması, Suudi hükümetini projeyi insan haklarına saygılı bir şekilde yürütmeye zorlayabilir. Ancak, bu süreçte Almanya gibi projede yer alan ülkelerin de aktif bir rol oynaması ve insan haklarına saygılı bir ortamın sağlanması için çaba göstermesi önemlidir.

Sonuç olarak, Neom projesi, Almanya gibi uluslararası aktörler için önemli bir test olabilir. Ekonomik çıkarlar ile insan hakları ve hukukun üstünlüğü arasında bir denge kurulması gerekmektedir. Alman hükümeti ve şirketleri, projenin insan haklarına saygılı bir şekilde yürütülmesini sağlamak için gereken adımları atmaya hazır olmalıdır.